Spoliation des Juifs : Volés et intimidés ?

Seuls les Juifs luxembourgeois avaient bénéficié de réparations au lendemain de la guerre. Les revendications des immigrants juifs des années 1920 et 1930 auraient été étouffées dans l’œuf.

Marc Baum, député Déi Lénk

En réaction à la lettre ouverte, début juin, d’une descendante de Juifs polonais, réfugiés au Luxembourg avant la guerre, « résidents et contribuables », mais exclus de toute forme de réparation au lendemain de la guerre, Déi Lénk vient d’adresser une question parlementaire au gouvernement concernant la spoliation, le dédommagement et le harcèlement des Juifs non luxembourgeois « avant et après l’occupation nazie ».

Tout au long des années 1920 et 1930, le Luxembourg a été une terre d’accueil pour de nombreux Juifs, souvent polonais, fuyant l’antisémitisme et les pogroms dans leur pays d’origine. mehr lesen / lire plus

Shelomo Selinger : « J’ai pu faire mon kaddish » (1/2)

Le woxx a rencontré le sculpteur franco-israélien en marge de l’inauguration de son mémorial de la Shoah, dimanche dernier. Première approche – en mots-clés – avant notre portrait Shelomo et « Ruthy » Selinger.

Shelomo Selinger, le 17 juin dernier lors de l’inauguration de son monument aux victimes de la Shoah (SIP)

Luxembourg

« Une ville magnifique que je découvre. Elle est tellement belle que je suis vraiment heureux d’avoir pu contribuer encore un peu à sa beauté à travers ma sculpture, que j’ai eu le privilège de déposer ici. »

Lumière

« Au départ, on m’avait proposé de poser la sculpture sous les arbres. mehr lesen / lire plus

Mai 68 : un enseignement pour tous ?

La deuxième table ronde organisée en partenariat avec la radio 100,7 a réuni l’historien et homme politique Ben Fayot, Guy Linster, ancien secrétaire d’État à l’Éducation et Robert Bohnert, ancien directeur du lycée classique de Diekirch.

De g. à dr. : Ben Fayot, Guy Linster 
et Robert Bohnert. (Photos : Pia Oppel)

woxx: Ben Fayot, actuellement vos recherches se concentrent sur le développement du système éducatif dans l’après-guerre. Le CSV a longtemps dominé le ministère de l’Éducation. Jusqu’à empêcher certaines réformes ?


Ben Fayot : La guerre avait marqué une césure et les jeunes gens qui sont apparus dans les écoles et commençaient à vivre leur vie l’avaient tous connue et voulaient l’oublier. mehr lesen / lire plus

Shoah : L’« hypocrisie » du gouvernement dénoncée

Dans un courrier aux médias*, Karin Meyer explique pourquoi elle ne participera pas à la cérémonie d’inauguration du monument à la mémoire des victimes de la Shoah dimanche prochain.

Boycott d’un commerce juif en 1933 en Allemagne (Wikimedia Commons)

« Hypocrisie » du gouvernement qui « courtise » la communauté juive « à quatre mois » des élections législatives : les reproches contenus dans la lettre ouverte de Karin Meyer sont durs. C’est sans doute aussi la première fois qu’un membre de la communauté juive au Luxembourg, à titre personnel, s’attaque de manière aussi directe à un gouvernement et au Premier ministre Xavier Bettel pour dénoncer l’inertie de celui-ci dans le dossier toujours brûlant de la spoliation des Juifs durant la Seconde Guerre mondiale. mehr lesen / lire plus

Rassismus: Kolonial Amnesie


Dem Fränz Hausemer säi Film „Schwaarze Mann” werft Froen op iwwert d’Historiografie zu Lëtzebuerg.

Dem Romain Hilgert an dem Régis Moes hir Bicher sinn zwou vun deene rare Publikatiounen, déi sech mat der Lëtzebuerger Kolonialgeschicht befaassen.

Wéi ech Enn Mäerz op d’Avant-Première vum Fränz Hausemer sengem Documentaire „Schwaarze Mann” goung, wor ech net nëmme begeeschtert iwwert ee gutt gemaachenen an uspriechende Film zum Thema „Schwaarz-Sinn zu Lëtzebuerg”. Ech sinn och zimlech erschüttert aus deem Film erausgaang, well ech mer als Historikerin Froe gestallt hunn.

Vum Personnage, ëm deen et am Film geet, dem Jacques Leurs, hat ech nämlech nach ni eppes gehéiert. mehr lesen / lire plus

Étiquette : Ramath Orah, sans nous

La synagogue des Luxembourgeois à New York fête ses 75 ans.

La congrégation Ramath Orah, 550 West 110th Street à Manhattan

Grange rénovée au Wisconsin, Casa Luxemburg à Sibiu : le Luxembourg n’oublie pas ses exilés… catholiques. Quand il en vient à ses concitoyens juifs et à leur sort durant la Seconde Guerre mondiale, le pays est bien moins réactif. Certes un projet de rénovation de la synagogue Ramath Orah à New York serait en cours d’évaluation, et le ministère d’État nous assure qu’il voit « d’un très bon œil » les cérémonies d’anniversaire « puisqu’elles viennent compléter à merveille nos propres commémorations du départ du dernier train de déportation, le 17 juin 1943 », mais à part le consulat, aucun représentant officiel ne sera présent. mehr lesen / lire plus

Mai 68
 : Quel impact sur les nouveaux mouvements sociaux ?

Une table ronde, organisée en partenariat avec la radio 100,7 a réuni la féministe Danny Gaasch, le Vert Robert Garcia et l’historien Michel Pauly pour une mise au point.

Michel Pauly, Danny Gaasch et Robert Garcia à réécouter ce dimanche à 9h04 et 15h sur la radio 100,7. (Photos : Pia Oppel / radio 100,7)

Robert Garcia, né en 1955, avez-vous été influencé par Mai 68 ? Vous avez été membre et fondateur d’une partie des nouveaux mouvements sociaux au Luxembourg…


Robert Garcia : J’ai toujours été plutôt anarchiste. J’étais à l’université entre 1974 et 1980, mais dans les mouvements de base, j’ai toujours été en marge. mehr lesen / lire plus

Mai 1968 : Prérévolutionnaire ou simple update sociétal ?

À l’heure où les repères se perdent au sein de la gauche et du mouvement ouvrier (et de la société en général d’ailleurs), il faut remettre à l’ordre du jour et en mémoire le vrai Mai 68, celui des étudiants et de la jeunesse en révolte, et surtout celui de la grève générale la plus longue de l’histoire du mouvement ouvrier français.

(Photo : EPA)

Il faut se souvenir de cette immense convergence entre révoltes, résistances, grèves et luttes internationales de cette année 68, dont le Mai français n’a été qu’un des sommets, et qui trouvera de multiples échos pendant les années à venir, les si bien nommées « années 1968 ». mehr lesen / lire plus

Trierer Jubiläumsfeiern: Made in Marx

Am Samstag werden mehrere Ausstellungen eröffnet und eine Statue enthüllt. Karl Marx steht im Mittelpunkt des Gedenkens und des Geschäftemachens.

Wir sind Marx, Fotoausstellung in der Trierer Innenstadt. (Foto, © Claus Bach)

„Erst kommt das Fressen, dann kommt die Moral.“ Der Satz ist nicht von Karl Marx, auch wenn er sich bestens als Motto für die Trierer Jubiläumsfeiern rund um Marx’ 200. Geburtstag am 5. Mai eignen würde. Sondern von Bertolt Brecht, der seinen Marxismus mit Menschenkenntnis und Ironie zu würzen wusste.

Über Marx-Brot, Marx-Schokolade und Marx-Wein muss man nicht den Kopf schütteln oder sich sogar aufregen; so viel kann man von Brecht lernen. mehr lesen / lire plus

Historiografie: „On a pris la parole comme on a pris la Bastille“


Op de Schoulen an op den Unien goung et lass: Mee 68 wor fir d’éischt eng Kontestatioun vum Léier- a Wëssenssystem. An duerfir hat déi gesellschaftlech Revolutioun och e groussen Impakt op d’Geschichtsschreiwung.

„Unter den Talaren: der Muff von Tausend Jahren“, huet et op däitschen Unië geheescht – ee vun de Sprëch, mat deenen den däitschen Unis-Betrieb vun deene Jonke kritiséiert gouf – an deem spezifesche Fall och d’Verstréckung vun den Universitéitsleedungen an d’Nazi-Diktatur. A Frankräich huet d’Mémoire vum Algerie-Krich Mee 68 beaflosst. (Quell: Uni Hamburg)

Gehéiert Der nach zu der Generatioun Arthur Herchen oder schonn zur Generatioun Trausch? Ech mengen domadder d’Geschichtsmanuellen, déi Der am Lycée um Programm hat. mehr lesen / lire plus

Fraen-Emanzipatioun: Post Skriptum zum 8. Mäerz

Sinn d’Frae selwer un hirer historescher Ënnerdréckung Schold? Eng Replik op e puer pauschal Behaaptungen.

Asaz vu Frae fir hir politesch Rechter : Fraendag an Däitschland 1914. (Quell: WikiCommons).

Virun e puer Deeg gouf ech op engem landbekannten Affekot säi Lieserbréif op der RTL-Homepage zum internationale Fraendag opmierksam gemaach. Hie mécht dora verschidden Aussoen, déi een eigentlech net onwiddersprach sollt am Raum stoe loossen.

Éischtens ass dem Gaston Vogel no den internationale Fraendag eng „superconnerie“. Dat seet net nëmmen hien, sou deelt en eis mat, mee och seng Fra. Dat ass natierlech en Argument. Zweetens fënnt den Auteur: „Si la femme a été négligée au cours de l’histoire, la responsabilité de cet impair lui incombe. mehr lesen / lire plus

Zukunft von einst

60 Jahre nach der Brüsseler Weltausstellung wird das modernistische Spektakel groß gefeiert. Geboten wird nicht zuletzt ein nostalgischer Blick auf den Glauben an eine Zukunft, die ihren Namen noch zu verdienen schien.

Ein Publikumsmagnet: Die Weltausstellung 1958. (Foto: © Expo58)

In der Ausgabe des „Letzeburger Land“ vom 18. April 1958 dominieren zwei internationale Themen das Titelblatt: Ein großer Artikel von Alfons Pütz befasst sich mit Blockkonfrontation und atomarer Aufrüstung angesichts einer geplanten amerikanisch-sowjetischen Gipfelkonferenz. Darunter, recht klein, die Meldung, dass am Vortag in Brüssel die Weltausstellung eröffnet worden sei. Illustriert durch einen Mini-Plan des Ausstellungsgeländes heißt es darin, dass „außer Belgien 53 Staaten und acht supranationale Institutionen (wie UNO, Montanunion, Europarat usw.) mehr lesen / lire plus

Informatik ist nicht nur Männersache

Das Casino Luxembourg – Forum d’art contemporain lädt zu einem Vortrag ein, der den Anteil von Frauen an der Geschichte der Informatik beleuchtet.

© Pixabay

 

„Making Code – Changing Codes – Frauen in der Geschichte der Informatik“ – so der Titel einer Veranstaltung, die am kommenden Donnerstag, dem 15. März im Casino Luxembourg stattfindet. Im Fokus steht dabei nicht nur Informatikgeschichte, sondern auch deren Beeinflussung durch sich historisch wandelnde Geschlechterverhältnisse. So wird dem Beitrag von Naturwissenschaftlerinnen, Philosophinnen, Mathematikerinnen, Programmiererinnen und Ingenieurinnen an Entwicklungen der Informationstechnik bis heute nur wenig Beachtung geschenkt. In ihrem Vortrag beleuchtet Veronika Oechtering, wissenschaftliche Leiterin des Kompetenzzentrums „Frauen in Naturwissenschaft und Technik“ der Universität Bremen, diese Problematik und stellt die wichtigsten Akteurinnen vor. mehr lesen / lire plus

Homosexualitéit: Witz an Tabu


De Geck mat der Homosexualitéit maachen – en Zeechen, datt eis Gesellschaft méi e relaxen Ëmgang domat fonnt huet? Oder en Ausdrock dovun, datt een se ëmmer nach als Tabu versteet? En historesche Réckbléck proposéiert Äntwerten.

Déi béid Schrëftsteller a Compagnone Christopher Isherwood an W. H. Auden, 1938. (Quell: WikiCommons)

„Scherz, Satire, Ironie und tiefere Bedeutung“ huet en däitscht Theaterstéck geheescht, dat ech zwar nie gelies hunn, mee deem säin Titel mer zënter der Schoulzäit am Gediechtnes bliwwen ass. Den Titel passt gutt bei d’Ausso vum CSV-Parteipresident Marc Spautz iwwer rosa Uniformen vun der Police, ee „Witz“ a Richtung vum Policeminister Étienne Schneider, fir deen en sech duerno entschëllegt huet. mehr lesen / lire plus

Marx: Arbeit und industrielle Revolutionen

Wie ein immer noch aktuelles Thema Eingang in die Trierer Landesausstellung im Mai findet.

Karl, erzähl mal einen Witz!
Copyright: Partner-Ausstellung Museum am Dom: Vincent Fournier, Reem B #5 [Pal], Barcelone, Spain, 2010

Eine Brücke schlagen zwischen damals und heute, das versuchen die Organisator*innen der Trierer Landesausstellung zum 200. Geburtstag von Karl Marx. Drei Monate vor der Eröffnung am 5. Mai erinnern sie in einem Kommuniqué daran, dass der berühmte Trierer „mit seinen umfassenden Analysen und seiner Kritik an den Arbeitsbedingungen seiner Zeit einen Meilenstein gesetzt“ hat. Und seit der Rifkin-Studie dürfte auch auf der luxemburgischen Seite der Mosel gelten: „Angesichts von Digitalisierung, Globalisierung und ungleicher Einkommens- und Vermögensverteilung rückt das Thema ‚Arbeit‘ immer mehr in den Fokus von politischen und gesellschaftlichen Debatten.“ mehr lesen / lire plus

Geschichtsmethoden
: D’Microhistoire – 
e „jeu d’échelles“


Microhistoire, dat ass méi wéi en Azoome vun der Geschichtsfuerschung op ee méi klenge Moossstaf, op dat Lokaalt, op kleng Communautéiten, oder op zwëschemënschlech Relatiounen. E Colloque op der Uni Lëtzebuerg huet dat illustréiert.

Pénurie: De Gemengerot vu Jonglënster hat 1937 Schwieregkeeten, fir eng Dokteschplaz ze besetzen. (Quell: Tageblatt, 30.9.1937, p. 7)

D’Lescht Woch hat de Fuerschungsprojet Luxtapoje vun der Uni Lëtzebuerg, deen am gaang ass, déi Lëtzebuerger Dossieren vun der Friemepolice virun an nom Zweete Weltkrich ze analyséieren, op e grousse Colloque agelueden, ënnert dem Titel: „The Way Out: Microhistories of Flight from Nazi Germany“. Den Titel verréit schonn, datt et net nëmmen ëm eng spezifesch Zäit an e spezifescht Thema gaang ass, mee och ëm eng spezifesch Method. mehr lesen / lire plus

Écrire l’histoire de la justice : le Luxembourg veut éviter les chapitres qui fâchent

La convention signée aujourd’hui 29 janvier entre le ministère de la Justice, le C2DH, les Archives nationales, la Cour supérieure de justice, l’administration judiciaire et les juridictions administratives promet une histoire générale de la justice luxembourgeoise – sans trop insister sur les chapitres qui fâchent.

C’est un de ces projets où le Luxembourg a encore une fois traîné des pieds pendant longtemps. Alors que l’histoire de la justice fait partie des piliers des sciences historiques depuis longtemps chez nos voisins, celle du Luxembourg n’est que fragmentaire. Cette absence est aussi due à un accès difficile, voire parfois impossible aux sources, éparpillées entre les administrations, le ministère de la Justice et les Archives nationales. mehr lesen / lire plus

Kommunismus: Wien huet Angscht virum Leo Bronstein?


An den 1930er-Joren huet d’Ofwier virun de Flüchtligen aus Däitschland d’Lëtzebuerger Regierung beschäftegt. Mee et wor en Exilant aus der Sowjetunioun, deem seng Arees se ganz besonnesch wollt verhënneren.

Den Trotzki a Lëtzebuerg: eng Geschicht, déi ze schreiwe bleift. (Foto: Wikicommons)

Virun enger Zäit hunn ech mer am Kader vun menge Recherchen am Nationalarchiv Fonge vun der Friemepolice aus den 1930er-Joren ugekuckt. Beim Buchstaw B sinn ech op eemol op den Numm Bronstein gestouss. De Mann, ëm deen et goung, wor zwar apparemment guer net am Land, mee hat awer trotzdem d’Éier vun engem Dossier krut: De Léon Bronstein, alias Trotzki. mehr lesen / lire plus

Virun 100 Joer (8): Strohhalm Selbstbestimmungsrecht

Während des Ersten Weltkriegs war die Parole des Selbstbestimmungsrechts der Völker in aller Munde. Auch in Luxemburg hoffte man, mit diesem Argument seine Unabhängigkeit wiederzuerlangen.

Wilson und die plärrenden Kinder: Karikatur zu den territorialen Forderungen in Europa am Ende des Krieges.
(Quelle: Wikipedia)

„In Erwägung, daß Annexionen volksfremder Gebiete gegen das Selbstbestimmungsrecht der Völker verstoßen […], bekämpfen wir die darauf abzielenden Pläne kurzsichtiger Eroberungspolitiker,“ erklärte die deutsche SPD im August 1915 in einer Stellungnahme zur Frage der Kriegsziele, die im Luxemburger „Tageblatt abgedruckt wurde. [1] 1915 glaubte Deutschland noch an seinen Sieg. Es geschah daher sicher nicht nur zum Zeilenfüllen, dass die links-liberale Zeitung diese Stellungnahme auf ihrer ersten Seite einrückte. mehr lesen / lire plus

Serie 1917 (8): Kommunismus und Nation


War die Revolution ein nationales oder ein internationales Projekt? Darüber diskutierten Vincent Artuso und Thorsten Fuchshuber.

„Proletarier aller Länder, vereinigt euch!“ lautete die kommunistische Parole. Die Menschen sollten sich, über nationale Grenzen hinweg, zusammenschließen, um dem kapitalistischen System als eine Macht gegenübertreten zu können. Hat die Arbeiterbewegung dieses Prinzip in der Praxis umgesetzt?


Die Nation: Rahmen der kollektiven Emanzipation oder Sündenfall des Sozialismus? Vincent Artuso und Thorsten Fuchshuber waren sich darüber nicht einig. (Foto: radio 100,7)

Thorsten Fuchshuber: Es gab bereits im 19. Jh. zwei internationale sozialistische Zusammenschlüsse, die Erste und die Zweite Internationale. Die internationale Kooperation gegen das auf das Kapitalverhältnis gegründete Gesellschaftssystem war also eine Realität. mehr lesen / lire plus